“Dạ Cổ Hoài Lang”
“Đêm Nghe Tiếng Trống Nhớ Chồng…”
.
Lời giới thiệu:
Bản “Vọng Cổ” lịch sử này được nhạc sĩ nông thôn miền Nam Cao Văn Lầu (tức nhạc sĩ Sáu Lầu) viết nhạc và lời; và được trình diễn trước công chúng lần đầu tiên vào khỏang năm 1919 (?)…. Nên biết, bản nhạc này có ảnh hưởng rất sâu đậm vào nền cổ nhạc miền Nam. Nhiều người đã xem nhạc sĩ Sáu Lầu như là cha đẻ của lọai nhạc “Vọng cổ, Cải lương” miền Nam.
TVG
*
Ông Sáu Lầu sinh ngày 22 tháng 12 năm 1892 (tức là ngày 4 tháng 11 âm lịch) tại Long An. Ông theo gia đình cha mẹ đi lập nghiệp tại Bạc Liêu. Bạc Liêu chính là nơi ông lớn lên, theo học cổ nhạc (với nhạc sĩ Hai Khi) và trở thành một nhạc sĩ nổi tiếng, Ông Sáu Lầu mất ngày 13 tháng 8 năm 1976 cũng tại Bạc Liêu.
Từ là từ phu tướng
Bảo kiếm sắc phong lên đàng
Vào ra luống trông tin chàng
Năm ơ canh mơ màng
Em luống trông tin chàng
Ôi gan vàng quặn đau… í… a….
Đường dù xa ong bướm
Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang
Đêm luống trông tin bạn
Ngày mỏi mòn như đá vọng phu
Vọng phu vọng luống trông tin chàng
Sao nở phủ phàng…
Chàng là chàng có hay
Đêm thiếp nằm luống những sầu tây
Bao thuở đó đây xum vầy
Duyên sắc cầm lạt phai… í… a…
Là nguyện cho chàng
Hai chữ an bình an
Trở lại gia đàng
Cho én nhạn hiệp đôi… í… a …
Cao Văn Lầu (tức Nhạc Sĩ Sáu Lầu)
Sau đây là tâm sự của ông Sáu Lầu qua nhiều lần ông thổ lộ với các bạn tri âm:
Câu hỏi:
– “Hòan cảnh và nỗi niềm của bản này ra sao ?”
Câu trả lời của ông Sáu Lầu:
– “Tôi đặt bài này bởi vì tôi rất thương vợ tôi. Năm tôi viết bản “Dạ Cổ Hoài Lang,” tôi đã ăn ở với vợ tôi được 3 năm mà không có con. Thời phong kiến có quan niệm là “Tam niên vô tử bất thành thê.” Vợ chồng ăn ở với nhau đã 3 năm, vợ không sanh con, chồng được quyền bỏ để cưới người khác hầu có con nối dõi tông đường. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm bởi do người ta cho rằng vợ chồng không sanh con là do lỗi của người đàn bà. Có rất nhiều tiếng ra, tiếng vào của gia đình tôi, buộc tôi phải thôi vợ; Nhưng tôi không đành lòng làm như vậy ! Tôi âm thầm chống lại nghiêm lệnh của gia đình, không đem vợ trả về cho cha mẹ vợ mà đem vợ đến gởi ở một gia đình người quen có tấm lòng nhân hậu, xót thương cho hoàn cảnh đau lòng mà vợ chồng tôi đang chịu đựng. Họ đã cho vợ tôi ở đậu qua ngày với hy vọng vợ chồng tôi sẽ có con và sẽ chiến thắng một quan niệm khắc nghiệt, lạc hậu, chịu ảnh hưởng nặng đạo lý thời phong kiến. Trong thời gian dài phu thê phải cam chịu cảnh “đêm đông gối chiếc cô phòng,” tâm tư nặng trĩu u buồn nên tôi (nhạc sĩ Sáu Lầu) đêm đêm mượn tiếng đờn nắn nót đôi câu để bớt cơn phiền muộn. Tôi thừa hiểu người bạn đời của tôi cũng đau xót như tôi. Bản “Dạ Cổ Hoài Lang” ra đời trong bối cảnh như thế đó.”
Nói cho rõ hơn, trong thời gian tác phẩm chưa hoàn chỉnh có tên là “Hòai Lang (nhớ chồng),” nhạc sĩ Sáu Lầu cùng anh em tài tử địa phương đờn tới đờn lui bản này để lấy ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp về phương diện sáng tác. Tiếng trống, tiếng chuông “công phu” ngân vang khiến anh em nhạc sĩ đất Bạc Liêu nhớ lại hồi mới chín, mười tuổi ông Sáu Lầu đã có lần quy y làm “Sa di (chú tiểu)” tại chùa Vĩnh Phước, Bạc Liêu. Chú tiểu Cao Văn Lầu từng đánh trống, dộng chuông công phu hai buổi sớm chiều. Do đó, anh em đề nghị thêm hai chữ “Dạ cổ (tiếng trống về đêm)” cho ý nghĩa thêm sâu đậm. Ông Sáu Lầu hoan nghênh lời đề nghị này, cho nên bản nhạc có tên hoàn chỉnh là “Dạ Cổ Hoài Lang,” nghĩa là “Đêm Nghe Tiếng Trống Nhớ Chồng…”
Xin mời quí vị vào các “links” dưới đây để thưởng thức một bản nhạc qúa tuyệt vời :
– Nghe tiếng nhạc (Instrumental):
http://www.youtube.com/watch?v=h7wqk6UZao0
hoặc (Với giọng ca Chí Tâm và tiếng Đàn Sến)
https://www.youtube.com/watch?v=Rvb1NjWjWcQ
Trần Văn Giang (Ghi lại)